Προϊόντα, κρασιά και παραδοσιακές συνταγές της Μεσσηνίας

H Μεσσηνία φημίζεται για το ελαιόλαδο και τις ελιές της, ωστόσο παράγει πολλά ακόμη προϊόντα καθώς είναι ιδιαίτερα εύφορη. Εξαιρετικές είναι οι τοπικές παραδοσιακές συνταγές, που θα τις συνοδέψετε με κρασιά από τον μεσσηνιακό αμπελώνα.

Φωτογραφίες

+ 11

...«και ομπρέλες να φυτέψεις, θα καρποφορήσουν». Με αυτή την αξέχαστη φράση ο σπουδαίος Έλληνας πολιτικός Χαρίλαος Τρικούπης χαρακτήρισε την εύφορη μεσσηνιακή γη. Ο Ευριπίδης, από την πλευρά του, πολλούς αιώνες πριν, την είχε χαρακτηρίσει «καλλίκαρπη». 
Πάμε να δούμε τους λόγους λοιπόν; 

Το εξαιρετικό ελαιόλαδο και οι ελιές της Μεσσηνίας -Π.Ο.Π. και τα δύο-, είναι φημισμένα και εξαιρετικής ποιότητας. Το ελαιόλαδο θεωρείται από τα καλύτερα στον κόσμο και παράγεται στους ελαιώνες όλης της Μεσσηνίας με τα περίπου 250 ελαιοτριβεία.  

Η παραγωγή και το εμπόριο σταφίδας στη Μεσσηνία έχει μακρόχρονη ιστορία. Την χρησιμοποιούν και σε παραδοσιακές συνταγές όπως γεμιστές τομάτες, μπακαλιάρο με κόκκινη σάλτσα, σταφιδόψωμα, σε γλυκά και αρτοσκευάσματα.

Τα σύκα (τσαπέλες).  Τρώγονται φρέσκα ή αποξηραμένα, καλύπτονται με σουσάμι και δαφνόφυλλα ή γεμίζονται με ξηρούς καρπούς. Δοκιμάστε επίσης συκόπαστα, γλυκό του κουταλιού και μαρμελάδα σύκο.

Οι Μεσσήνιοι καταναλώνουν πολύ τις άγριες αγκινάρες. Από όσπρια καλλιεργούσαν κυρίως ποικιλίες φασολιών και κουκιών που τα τρώνε ωμά και ξερά. 

Τυροκομικά. Γραβιέρα, μυζήθρα, φέτα παράγονται αποκλειστικά με γάλατα της Μεσσηνίας. Η σφέλα (ημίσκληρο λευκό τυρί άλμης) είναι χαρακτηρισμένο ως προϊόν Π.Ο.Π. Θα το δοκιμάσετε σε σαλάτες, πίτες, ή μόνο του. 

Αραχίδες (arachis hypogaea). Από αυτές όταν καθαριστεί ο φλοιός, βγαίνουν τα λεγόμενα αράπικα φιστίκια.

Παστέλια. Τα πουλούν σε όλα τα καταστήματα τοπικών προϊόντων και ήταν παραδοσιακό κέρασμα του γάμου. 

Μεσσηνιακές δίπλες, γαλατόπιτα και γαλακτομπούρεκο. Είναι από τα πιο γνωστά και χαρακτηριστικά γλυκά της περιοχής.  

Οπωροκηπευτικά παράγονται σε αφθονία σε όλη τη Μεσσηνία, είναι πεντανόστιμα και ποικιλία από αυτά βάζουν στις μεσσηνιακές σαλάτες που είναι ιδιαίτερα πλούσιες. Χαρακτηριστικά προϊόντα είναι η χοντρή ντομάτα, η πατάτα Αλαγονίας, το σελλέικο σιγρέ πεπόνι. 

ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΦΑΓΗΤΑ 
Σουβλιστή γουρουνοπούλα, χοιρινό με σέλινο, μπακαλιάρος τσιλαδιά (με κόκκινη σάλτσα), κολοκυθοκορφάδες και κολοκυθοκεφτέδες, καγιανάς με παστό χοιρινό και σφαέλα, ντομάτες γεμιστές, μακαρονάδα με καμένη μυζύθρα και λάδι, τραχανάς ξινό με κόκκινη σάλτσα κ.α. 
Από τις παλιές παραδοσιακές συνταγές ξεχωρίζουν οι αγκινάρες με αυγά, το κοτόπουλο με καλαματιανά σύκα, οι κουταλίδες και οι πέτουλες (μια παραλλαγή της κρέπας): τις έφτιαχναν την Κυριακή της Τυρινής με αλεύρι, νερό, ελαιόλαδο και τις πασπάλιζαν με μυζήθρα. 

Τα διάσημα λαλάγγια. Πλάθονται με αλεύρι και νερό σε λεπτές λωρίδες που διπλώνονται.  Τηγανίζονται σε καυτό ελαιόλαδο και είναι πεντανόστιμα. Στα παραδοσιακά τραπέζια τα έτρωγαν μαζί με τη σφέλα, τις ελιές, το παστό και το λουκάνικο. Θα τα βρείτε σε όλη τη Μεσσηνία, αλλά και τη Λακωνία. 

Σύγκλινο. Το φημισμένο παστό χοιρινό της Μάνης που διατηρείται μέσα στο λίπος του. Καπνίζεται πάνω από ντόπια αρωματικά βότανα και μετά το βράζουν σε χυμό πορτοκαλιού με αρωματικά. Το ίδιο ισχύει και για τα λουκάνικα. Θα το γευτείτε ως μεζέ, σε ομελέτες, πίτσες, πίτες, σαλάτες κ.α.

Τραβηχτές πίτες Μάνης. Οι ζύμες τους είναι φτιαγμένες με πολύ λίγα υλικά -κυρίως αλεύρι και νερό- και τηγανίζονται σε ελαιόλαδο. Τις περιχύνουν με μέλι ή σιρόπι. Χαρακτηριστικές είναι επίσης οι λιόπιτες.

ΑΜΠΕΛΩΝΑΣ ΚΑΙ ΚΡΑΣΙΑ
Η ιστορία του αμπελιού στην περιοχή της Μεσσηνίας έχει ρίζες που εκτείνονται έως και 3000 χρόνια πριν. 

Ο Όμηρος στην Ιλιάδα (Ραψωδία Ι) καταγράφει την πρόθεση του Αγαμέμνονα να προσφέρει πολλά δώρα στον Αχιλλέα προκειμένου να ξαναμπεί στη μάχη καθώς οι Αχαιοί είχαν περιπέσει σε δεινή κατάσταση στο πεδίο. Ανάμεσα στα δώρα ήταν η «αμπελόεσσα Πήδασος», δηλαδή η σημερινή Μεθώνη (σύμφωνα με την κρατούσα άποψη). Ο Όμηρος αποδίδει το χαρακτηρισμό «αμπελόεσσα» («γεμάτη αμπέλια») προκειμένου να τονίσει την αξία του προσφερόμενου δώρου.  Επίσης, σύμφωνα με τον περιηγητή Παυσανία, ο Διόνυσος δοκιμάζοντας ο κρασί της Μεσσηνίας είπε «Ευοί» που σημαίνει σε ελεύθερη μετάφραση «στην υγεία μας». 

Ο λευκός ξηρός και ο ερυθρός οίνος Μεσσηνίας είναι προϊόντα Προστατευμένης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ). Οι βασικές ελληνικές ποικιλίες που καλλιεργούνται είναι Ροδίτης, Φιλέρι, Φωκιανό, Ασσύρτικο, Μοσχοφίλερο, Αγιωργίτικο, Μανδηλαριά. Από ξένες ποικιλίες είναι τα Cabernet Sauvignon, Cabernet Frenc, Grenade Rouge, Merlot και Carignen.

Υπάρχουν πολλά οινοποιεία στη Μεσσηνία, ωστόσο ακόμη λίγα είναι επισκέψιμα. Τα περισσότερα βρίσκονται σε περιοχές της δυτικής ακτογραμμής. 

Το 1954, 800 Μεσσήνιοι αμπελουργοί ένωσαν τις δυνάμεις τους και ίδρυσαν τον Αγροτικό / Οινοποιητικό Συνεταιρισμό Μεσσηνίας «Ο Νέστωρ». Από το 2015 έγινε σύμπραξη με την οικογένεια Σπύρου Λαφαζάνη που έχει έδρα στη Νεμέα.  Σήμερα η «Νέστωρ Α.Ε.» έχει στο δυναμικό της 200 αμπελοκαλλιεργητές, μέλη του Συνεταιρισμού. Το οινοποιείο βρίσκεται στον Πύργο Τριφυλίας και είναι επισκέψιμο (https://nestorwines.gr).
Διαβάστε περισσότερα για τις οινικές διαδρομές στους Δρόμους του Κρασιού Πελοποννήσου. 

Από τους αμπελώνες της Μεσσηνίας παράγεται και το διεθνώς αναγνωρισμένο βαλσαμικό ξίδι Μεσσηνίας. 

Εκτός από τα μεσσηνιακά κρασιά, αναπτύσσεται και η ποτοποιία στην περιοχή, κι έτσι αξίζει να δοκιμάσετε τοπικά αποστάγματα όπως ούζο, ρακή, λικέρ και κονιάκ.  

(Πηγές: greekgastronomyguide.gr, kalamatagastronomy.gr).